Qindra gra, kryesisht rome u kërcënuan, mashtruan dhe u korruptuan për t’u sterilizuar deri në vitin 2012.
The Guardian/Dhjetë gra rome, përfshirë Elena Gorolová, djathtas, e cila ishte sterilizuar në moshën 21 vjeçare, duke protestuar në spitalin Ostrava vitin e kaluar për sterilizimet ilegale. Fushata e tyre për dëmshpërblim ka zgjatur 20 vjet. Fotografia: Vladimir Prycek/CTK/Alamy
Grave të sterilizuara pa pëlqimin e tyre do t’u ofrohet kompensim në Republikën Çeke pasi Presidenti Miloš Zeman nënshkroi një projektligj.
Gratë, të cilat shumica ishin rome, do të shpërblehen me 300,000 korona Çeke (10,000 £) nga qeveria si kompensim.
Një aktiviste e të drejtave të njeriut, Gwendolyn Albert ishte një nga ata që bënin fushatë për ndryshimin, ajo tha për The Guardian: “Kjo do të thotë që keqbërja e kryer ndaj të gjithë atyre që janë sterilizuar pa pëlqimin e tyre , pranohet dhe mund të korrigjohet.”
Punonjësit socialë përdorën stimuj dhe kërcënime për t’i detyruar gratë t’i nënshtrohen procedurës nga viti 1966 deri në 2012. Askush nuk e di se sa gra janë prekur, por aktivistët besojnë se kishte disa qindra viktima.
Programi stimulues përfundoi me rënien e regjimit komunist në 1989, por gratë në punë vazhduan të mashtroheshin duke nënshkruar pa dashje formularët e pëlqimit para lindjeve cezariane – ose në disa raste nuk u tha se ishin sterilizuar pas lindjes. Të tjerat u mashtruan duke besuar se kishte qenë një procedurë “shpëtuese e jetës”. Deri në vitin 2012, ligji çek u ndryshua për të kërkuar një periudhë ftohjeje midis ftohjeje midis një pacienti që kërkonte sterilizim dhe atyre që po u bëhej kjo ndërhyrje pa dijeninë e tyre.
Avokati I Popullit i Republikës Çeke, mblodhi më shumë se 80 dëshmi në lidhje me sterilizimet për të cilat pëlqimi ishte i pavlefshëm. Në 2005 deklarata përfundimtare e tij u botua, duke vlerësuar përgjigjen e ministrisë së shëndetësisë ndaj rasteve, rekomandoi dhënien e kompensimit.
Ministria çeke e shëndetësisë do të administrojë kërkesat për kompensim, edhe pse ende nuk ka njoftuar se kur do të fillojë procesi. Viktimat të cilat mund të demonstrojnë se kanë përfituar përfitime gjatë epokës së para vitit 1990 për t’iu nënshtruar procedurës do të kenë të drejtë për kompensim mbi atë bazë. Ata të sterilizuar pas vitit 1990 do t’u kërkohet të përshkruajnë atë që u ndodhi dhe të mbështesin pretendimet e tyre sa më mirë që të munden.
Për Elena Gorolová, 51, një punonjëse sociale nga Ostrava e cila u sterilizua në moshën 21 vjeç, lëvizja shënon një fitore historike.
“Ne luftuam gjatë dhe fort për ta fituar këtë betejë; disa nga gratë tani janë të moshuara, ndërsa të tjerat kanë ndërruar jetë. Jam e lumtur që ata do të shohin dritën e drejtësisë, “tha ajo për Guardian.
Barbora Cernusakova, nga Amnesty International, tha se kompensimi ishte një hap vendimtar drejt sigurimit të së drejtës për dëmshpërblim për ata që vuajtën.
“Shpresojmë që miratimi i projekt -ligjit të kompensimit do të dërgojë një mesazh për vendet e tjera në rajon, veçanërisht Sllovakinë, e cila ende nuk ka miratuar një mekanizëm të ngjashëm kompensimi,” tha Cernusakova.
Ajo paralajmëroi se kompensimi nuk duhet të përfundojë diskutimin e racizmit ndaj romëve në Republikën Çeke, duke vënë në dukje se fëmijët romë u përballën me diskriminim në arsim dhe shpesh u ndanë në shkolla speciale me një kurrikulë më të kufizuar. Romët gjithashtu u përballën me diskriminim në punësim dhe strehim, tha ajo.
“Trajtimi i këtyre formave të shkeljeve të të drejtave të njeriut do të kërkonte një angazhim të fortë në nivelin e qeverisë qendrore dhe autoriteteve lokale, dhe një njohje se romët janë qytetarë të barabartë, të drejtat e të cilëve duhet të mbrohen,” tha Cernusakova./ The Guardian
COMMENTS