Elena Gorolová ishte 21 vjeç kur lindi djalin e saj të dytë. “Mjeku më tha se do të më duhej të lindja përmes një seksioni C përndryshe do të rrezikoja shëndetin tim dhe të foshnjës.”
Në dhomën e lindjes, një infermiere i dha letrat për të firmosur. “Kisha shumë dhimbje, nuk isha në gjendje të mendoja për ato që po nënshkruaja”, thotë punonjësi social nga Republika Çeke. Ajo pa e ditur kishte nënshkruar një marrëveshje për tu sterilizuar.
Deri më tani, qeveria Çeke nuk ka pranuar zyrtarisht ose kompensuar gratë rome siç është Gorolová për një axhendë eugjenike të udhëhequr nga qeveria nga fillimi i viteve 1970 deri sa u shfuqizua zyrtarisht në 1993. Askush nuk e di se sa gra u prekën. Qendra Evropiane për të Drejtat e Romëve thotë se qindra gra u sterilizuan sistematikisht gjatë viteve 1990 me çështjen e fundit të njohur deri më 2007.
Një diskutim i një ligji të propozuar për të lejuar viktimat e sterilizimit me forcë të aplikojnë për dëmshpërblime është planifikuar për seancën tjetër parlamentare të Mërkurën. Një projekt-ligj nga viti 2019 që propozon një pagesë prej 10,200 £ për viktimat nuk arriti kurrë në librat e statutit.
Romët janë pakica më e madhe në Republikën Çeke, me një popullsi të vlerësuar prej 250,000.
Gorolová u bë e vetëdijshme se tubat e saj fallopiane ishin prerë përgjithmonë pas procedurës, vetëm kur mjekët i thanë cilat ishin letrat që ajo kishte nënshkruar. Ajo qau kur mësoi se operacioni ishte i pakthyeshëm. “Gjithmonë kam dashur të kem një vajzë të vogël. Nuk e kuptoja se çfarë do të thoshte sterilizimi; Unë kurrë nuk kisha dëgjuar për të. Ndihesha e tmerrshme dhe e pavlefshme.
Burri im ishte aq i zemëruar me mjekët, por edhe me mua. Ai mendoi se unë e kisha rregulluar disi këtë gjë pa ia thënë ”, thotë ajo. “Të kesh shumë fëmijë është një nga vlerat thelbësore të kulturës rome. Ndihesha i turpëruar dhe i tradhtuar nga mjekët të cilëve u besova jetën time. ”
Burri im ishte aq i zemëruar me mjekët, por edhe me mua. Ai mendoi se unë e kisha rregulluar disi këtë gjë pa ia thënë.
Çiftit iu deshën disa vjet për të pranuar plotësisht atë që kishte ndodhur. Ata u përpoqën të kërkonin përgjigje në departamentin e tyre lokal të kujdesit shoqëror, por “nëpunësit me të cilët folëm ishin të vrazhdë dhe askush nuk u shqetësua të fliste me ne”.
Në vitin 2004, ajo gjeti një grup grash me histori të ngjashme. “U ndjeva shumë më mirë duke ditur se nuk isha vetëm në këtë luftë, gjithashtu më dha një nxitje për t’u kundërpërgjigjur”, thotë ajo.
Grupi kërkoi një falje zyrtare nga shteti si dhe kompensim financiar.
Por, pavarësisht presionit të vazhdueshëm ndërkombëtar, pak është bërë për të sjellë drejtësi dhe mosveprimi i qeverisë Çeke është dënuar nga komisioni Evropian kundër racizmit dhe intolerancës.
“Shteti Çek është 100% përgjegjës, pasi ata mundësuan licencimin e mjekëve që sterilizuan gratë pa pëlqimin e tyre”, thotë Gwendolyn Albert, një aktiviste dhe shkrimtare Amerikane për të Drejtat e Njeriut.
Të tjerët, si Gorolová, mësuan vetëm për atë që kishte ndodhur më vonë. “Shpesh u shpjegua si një formë e kontrollit të lindjes. Një grua me të cilën fola nuk e kishte kuptuar se çfarë kishte ndodhur me të deri në shtatë vjet pas faktit,”-thotë aktivistja.
Racizmi sistematik brenda arsimit, strehimit dhe tregut të punës vazhdon të prekë popullatën rome.
“Shteti Çek nuk ka të dhëna zyrtare se kujt i ka ndodhur kjo, sepse kurrë nuk e ka njohur atë si problem.”-tregon ajo.
Sterilizimi ishte pjesë e një narrative më të gjerë shoqërore për të “diskriminuar, izoluar dhe çrrënjosur” popullatën rome. “Racizmi sistematik brenda arsimit, strehimit dhe tregut të punës vazhdon të ndikojë në popullatën rome dhe ka pak vullnet politik për të zbatuar ndryshimet”, thotë më tej aktivistja.
Përpjekjet për të luftuar racizmin janë minuar nga vërejtjet nënçmuese nga politikanët, përfshirë mbrojtësin publik të të drejtave Çeke, Stanislav Křeček, i cili tha se komuniteti Rom solli diskriminim në vetvete.
“Shumë gra kanë hequr dorë dhe shumë kanë vdekur për shkak të komplikimeve mjekësore. Familjet e tyre meritojnë të kompensohen dhe ne gjithashtu, ”thotë Gorolová. “Ajo që na ndodhi nuk mund të merret përsëri, por shteti duhet ta sjellë këtë epokë në një fund,”-përfundon ajo.
Burimi: The guardian
Përktheu dhe përshtati: Informim.al
COMMENTS