Open Data Albania po heton mbi detyrimet e Shtetit Shqiptar të vendosur nga Gjykata e të Drejtave të Njeriut në Strasburg, për periudhën 2018-2020. Kjo gjykatë merret me padi kundër Shtetit në rastet kur pretendohet se është shkelur një nga të drejtat themelore të njeriut, dhe gjykimi në nivel kombëtar tashmë është shterur. Shteti shqiptar u padit nga qytetarët e tij në periudhën 1956 – 2020 përmes 86 rasteve në total. Rastet e tilla bazohen kryesisht në pretendimet që lidhen me të drejtën në pronë, të drejtën për jetë dhe të drejtën për një gjykim të drejtë.
Gjetjet e shkeljeve të të drejtave përkatëse me Vendimin e Gjykatës Evropiane të të Drejtave të Njeriut çojnë në kompensim monetar. Për periudhën Janar 2018-Dhjetor 2020, Shteti Shqiptar ka njohur detyrime nga 14 vendime të Gjykatës së Strasburgut në shumën 13 632 130 Euro në total. Vendimet përfundimtare jane lëshuar nga Gjykata në vitin 2020 për tre raste, në 2019 për dy raste dhe në 2018 për nëntë raste. Vendimet që kërkojnë një kompensim financiar mbi 10.000 Euro ekzekutohen me Vendim të Këshillit të Ministrave, ndërsa ato që kërkojnë një kompensim më të vogël se 10.000 Euro merren nga Ministria e Financave dhe Ekonomisë, me kërkesë zyrtare të Zyrës së Avokaturës Shtetërore.
Pjesa më e madhe në këto kompensime i takon Sharxhi dhe të tjerëve kundër Shqipërisë, me vlerë 13 447 300 Euro ose rreth 99% të kompensimit total për këtë periudhë. Vendimi u mor përfundimtar nga Gjykata e Strasburgut në vitin 2018. Çështja u inicua me një kërkesë bazuar në ankesat për prishjen e paligjshme të shtëpive dhe bizneseve të tyre në Vlorë (Jon Residence). Paditësit u ankuan për rrethimin, shpronësimin dhe prishjen e pronës së tyre brenda dhjetorit 2013, kohë kur një masë ishte marrë tashmë nga gjykata vendase për të siguruar padinë duke parandaluar çdo veprim që do të shkelte të drejtat e tyre pronësore pa gjykim. Gjykata e Strasburgut vërtetoi shkeljet e mësipërme dhe përfundoi çështjen në favor të paditësit, duke detyruar shtetin shqiptar të kompensojë paditësin me 13.5 milionë euro për vendimin arbitrar për prishjen e Rezidencës Joniane në Vlorë, një shumë që do të paguhet nga taksapaguesit shqiptarë
Vendime GJEDNJ sipas të drejtës së pretenduar 2018 – 2020/Data.al
Një rast tjetër madhor është ai i Myrtaj dhe të tjerët kundër Shqipërisë, në shumën 103,600 Euro. Rasti filloi në vitin 2017, me kërkesë të të afërmve të viktimave të protestave të 21 janarit 2011. Ankuesit u ankuan, duke iu referuar nenit 2 të Konventës, se e drejta për jetën familjare ishte shkelur si rezultat i veprimeve të Gardës Kombëtare gjatë protestës së mbajtur më 21 janar 2011. Ata gjithashtu u ankuan se përdorimi i dhunës vdekjeprurëse ishte jo absolutisht e nevojshme dhe se autoritetet shtetërore nuk kishin kryer ndonjë hetim efektiv mbi vdekjen e anëtarëve të familjes së tyre. Në vitin 2019, Gjykata e Strasburgut e mbylli çështjen me një vendim përfundimtar në favor të paditësit.
Rastet e tjera të mbyllura në favor të aplikantëve individualë që padisin Shtetin Shqiptar në vitin 2019 përfshijnë:
Prizren kundër Shqipërisë, e cila konsiston në shkeljen e së drejtës për një zgjidhje efektive nga autoritetet publike, si dhe ndalimin e torturës ndaj vëllait të tij, i cili i kushtoi buxhetit të shtetit një shumë prej 13 450 Euro
Topi kundër Shqipërisë përbëhet nga një shkelje e së drejtës për të kryer një gjykim të drejtë nga autoritetet shtetërore, duke i kushtuar buxhetit të shtetit një shumë prej 1.000 Euro.
Në vitin 2020, Gjykata e Strasburgut ka përfunduar 3 çështje në disfavor të shtetit shqiptar, duke përfshirë:
Kasmi kundër Shqipërisë, e cila konsiston në shkeljen e së drejtës për mbrojtjen e pronës, duke i kushtuar shtetit 30,000 Euro.
Strazimiri kundër Shqipërisë, e cila konsiston në një shkelje të së drejtës për mbrojtjen e jetës, një shkelje të së drejtës për siguri dhe liri, ndalimin e diskriminimit dhe torturës dhe një shkelje të së drejtës për një zgjidhje efektive të situatës, duke i kushtuar shqiptarit shteti 17,500 Euro.
Tërshana kundër Shqipërisë, e cila konsiston në pretendimin e paditëses se autoritetet nuk kanë arritur të mbrojnë jetën e saj dhe të drejtën e saj për privatësi, duke i kushtuar shtetit shqiptar 14,720 Euro.
Nga konteksti i çështjeve, vërehet se kategoritë më të shpeshta për të cilat shteti shqiptar paditet në Gjykatën e Strasburgut janë e drejta për një gjykim të drejtë (24% të rasteve), e drejta për mbrojtjen e jetës (16% e rasteve ), dhe e drejta për mbrojtjen e pronës (12% e rasteve). Përveç faktit që Vendimet në Strasburg dëshmojnë raste arbitrariteti dhe shkelje të të drejtave nga shteti, vendimet paraqesin një rrezik real për financat publike të shtetit, i cili përfundimisht do të paguhet nga taksapaguesit shqiptarë.
Burimi: Data.al, Përshtatur nga Adriana Sejrani
COMMENTS